Κατεβάστε τον πίνακα περιεχομένων του τεύχους | Download the table of contents of this issue

Περίληψη:
Σήμερα υπάρχει μία γενικότερη τάση σύνθεσης των ψυχοθεραπευτικών μοντέλων καθώς και μία τάση διερεύνησης των επιδράσεων της ψυχοθεραπείας στον εγκέφαλο. Το άρθρο αυτό παρουσιάζει την ανασκόπηση ενός μεγάλου αριθμού ερευνητικών πηγών σχετικά με το νευροεπιστημονικό υπόβαθρο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας. Η ανασκόπηση ενός τέτοιου ζητήματος, ξεκινά από ευρήματα της Αρχαιότητας έως και των τελευταίων δεκαετιών. Οι δημοσιευμένες ερευνητικές εργασίες που πραγματεύονται τις επιδράσεις της ψυχοθεραπείας στον εγκέφαλο παρουσιάζουν μελέτες, συνήθως με μεθόδους νευροαπεικόνισης, οι οποίες εξετάζουν τις νευρολογικές εκφάνσεις των πιο διαδεδομένων ψυχοθεραπευτικών μοντέλων καθώς και της φαρμακοθεραπείας. Όλοι οι ερευνητές καταλήγουν στο συμπέρασμα πως η ψυχοθεραπεία επηρεάζει τις εγκεφαλικές λειτουργίες, όπως νευροπλαστικότητα, μάθηση και μνήμη, νευρογένεση, διάθεση και συναίσθημα, οδηγώντας έτσι σε μία βελτίωση της ψυχικής υγείας. Η συζήτηση καταλήγει στην επίδειξη ενός νέου επιστημονικού κλάδου, της Νευροψυχοθεραπείας, η οποία είναι πολλά υποσχόμενη για την απελευθέρωση από τον κλοιό των ψυχιατρικών διαταραχών.

Λέξεις-κλειδιά:
Ψυχοθεραπεία, Νευροεπιστήμη, Νευροψυχοθεραπεία, Νευροαπεικόνιση, Ψυχιατρικές διαταραχές

Περίληψη:
Οι κατοπτρικοί νευρώνες εντοπίστηκαν το 1992 στο εργαστήριο πειραματικής ψυχολογίας του πανεπιστημίου της Πάρμα, στην Ιταλία. H ανακάλυψή τους τροφοδότησε, εκ νέου τη συζήτηση σχετικά με την προέλευση της γλώσσας, περιγράφοντας την εξέλιξή της από τη νοηματική στην φωνητική γλώσσα. Το άρθρο παρουσιάζει μία σύντομη εισαγωγή στην ανακάλυψη των κατοπτρικών νευρώνων, εστιάζοντας, παράλληλα τη συνεισφορά τους στην κατανόηση των ανθρώπινων πράξεων και στην προέλευση της γλώσσας. Παρουσιάζει, επίσης, τη θεωρητική συζήτηση τόσο σχετικά με την ύπαρξή των κατοπτρικών νευρώνων όσο και με τον τρόπο λειτουργίας τους. Επιπλέον, γίνεται αναφορά στην κριτική που διατυπώθηκε στο ζήτημα της λειτουργίας τους και της συνεισφοράς τους στην ανθρώπινη επικοινωνία.

Λέξεις Κλειδιά:
κατοπτρικοί νευρώνες, κατανόηση πράξης, νοηματική/φωνητική γλώσσα

Περίληψη:
Στην παρούσα έρευνα διερευνήσαμε τις προεκτάσεις του φαινομένου της «επίδρασης της εξέτασης» στην εκπαίδευση, μελετώντας τη μάθηση απαιτητικού εκπαιδευτικού υλικού από φοιτητές, κάτω από συνθήκες επαναλαμβανόμενης ανάσυρσης. Στη μελέτη πήραν μέρος 60 φοιτητές και τους δόθηκε ένα κείμενο 350 λέξεων προς απομνημόνευση. Εξετάστηκαν σε δύο συνεδρίες: στην πρώτη συνεδρία όλοι οι συμμετέχοντες διάβαζαν το κείμενο τρεις φορές από 7 λεπτά τη φορά. Στη δεύτερη συνεδρία οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες: η ομάδα μελέτης ξαναδιάβαζε το κείμενο για άλλα 7 λεπτά, ενώ η ομάδα εξέτασης ανακαλούσε όσο περισσότερες πληροφορίες από το κείμενο μπορούσε. Σε μια τελική εξέταση 5 λεπτά μετά τη μελέτη ή την εξέταση του υλικού, ζητήθηκε από όλους τους συμμετέχοντες να ανακαλέσουν το κείμενο. Η ίδια τελική εξέταση επαναλήφθηκε δύο μέρες μετά και μία εβδομάδα μετά, για να εξεταστεί η μακροχρόνια συγκράτηση του υλικού. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι δύο ομάδες δε διέφεραν στις επιδόσεις τους στην εξέταση που έγινε αμέσως μετά τη μελέτη/παρουσίαση του υλικού, ούτε στην εξέταση που έγινε 2 μέρες μετά. Διέφεραν, ωστόσο, στατιστικά σημαντικά στην τελική εξέταση που έγινε μία εβδομάδα μετά, με την πειραματική ομάδα (ομάδα εξέτασης) να έχει υψηλότερες επιδόσεις. Τα αποτελέσματα συναινούν με την άποψη ότι η επαναλαμβανόμενη εξέταση οδηγεί σε ανθεκτική μάθηση σε βάθος χρόνου.

Λέξεις Κλειδιά:
επίδραση της εξέτασης, μακροχρόνια μάθηση, φοιτητές

Abstract:
The present study examined the relation between cognitive performance and social networking in older adults from Canada and Greece. The two groups were matched on age, gender, education level, and MMSE scores. Participants reported the amount of both off-line and online networking, as well as the social support received in these contexts. Immediate and delayed recall, speed of processing, and executive functioning were also assessed. Online networking was associated with executive functioning. Interestingly, country context didn’t moderate the relationship, despite differences observed between Greeks and Canadians in executive functioning and online networking. Our findings suggest that online social participation could serve both as a source of social support and as cognitive training, benefiting older adults’ cognitive vitality. The findings are discussed in relation to the characteristics of the specific countries, stressing the need to explore the effects of online social networking and participation on cognitive function in the aging population.

Keywords:
social networking, online networking, executive control, cognitive functions, older adults

Περίληψη:
Ο σκοπός αυτής της μελέτης ήταν ο ψυχομετρικός έλεγχος της ελληνικής έκδοσης ερωτηματολογίου που στηρίζεται στα διαγνωστικά κριτήρια του DSM-5 για τη Διαταραχή από τη Συμμετοχή σε τυχερά Παίγνια, ώστε να αποτελέσει εργαλείο σε κλινικές και επιδημιολογικές μελέτες που διεξάγονται στην Ελλάδα. Η μελέτη βασίστηκε σε ανώνυμο ερωτηματολόγιο στο οποίο εμφανίζονται με μορφή ερωτήσεων τα διαγνωστικά κριτήρια. Ο ερωτώμενος επιλέγει την απάντησή του που είναι είτε ναι είτε όχι και η βαθμολογία προκύπτει από το άθροισμα των επιμέρους βαθμολογιών ανάλογα με την απάντηση. Οι απαντήσεις είναι ισοβαρείς και το συνολικό αποτέλεσμα (score) κυμαίνεται, θεωρητικά, από μηδέν έως εννέα (0-9). Οι ερωτήσεις αφορούν το χρονικό διάστημα των τελευταίων δώδεκα μηνών. Το ερωτηματολόγιο αξιολογήθηκε ως προς την εγκυρότητα της δομής του, την αξιοπιστία του, αλλά και την ομοιογένεια των απαντήσεων τριών ομάδων, τα μέλη των οποίων επιλέχθηκαν τυχαία μέσα από τον γενικό πληθυσμό, τα μητρώα των παρόχων τυχερών παιγνίων και τα σημεία πώλησης, και τους Ανώνυμους Τζογαδόρους. Οι ομάδες συμπλήρωσαν το ερωτηματολόγιο της έρευνας που αποτελείται από δύο μέρη αφενός όσο αφορά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά και αφετέρου το κυρίως ερωτηματολόγιο, την ελληνική εκδοχή των διαγνωστικών κριτήριων του DSM-5 για τη Διαταραχή Συμμετοχής σε τυχερά Παίγνια. Για τον ψυχομετρικό έλεγχο του ερωτηματολογίου λήφθηκαν υπόψη α) η εσωτερική αξιοπιστία του ερωτηματολογίου (συντελεστής Cronbach’s α και δείκτης omega ), β) η ανάλυση κυρίων παραγόντων, η οποία ανέδειξε μία συνιστώσα, και γ) η επιβεβαιωτική ανάλυση παραγόντων, η οποία ήταν στατιστικά σημαντική (p < 0,001), με τιμές από 0,657 μέχρι 0,855. Η ελληνική έκδοση των διαγνωστικών κριτηρίων του DSM-5 για τη Διαταραχή από τη Συμμετοχή σε τυχερά Παίγνια, μέτρησε αποτελεσματικά την επίπτωση που έχει η συμμετοχή σε τυχερά παιχνίδια στην ψυχική υγεία, γεγονός που συμβάλλει στην υιοθέτηση αυτών ως έγκυρη και αξιόπιστη κλίμακα.

Λέξεις Κλειδιά:
Διαταραχή από τη συμμετοχή σε τυχερά παίγνια, προσαρμογή, αξιοπιστία, ψυχομετρία

Περίληψη:
Η ουσιοποίηση των κοινωνικών κατηγοριών και οι συνέπειές της στις διομαδικές σχέσεις αποτελούν ένα από τα προσφιλή ερευνητικά θέματα της κοινωνικής ψυχολογίας. Αντλώντας από τη σχετική εργογραφία, η παρούσα μελέτη διερευνά ουσιοποιητικές και απο-ουσιοποιητικές αναπαραστάσεις για τους ομοφυλόφιλους άνδρες καθώς και τις ταυτοτικές τους λειτουργίες στο λόγο. Για τους σκοπούς της έρευνας διενεργήθηκαν ημι-δομημένες συνεντεύξεις με 16 άνδρες, από τους οποίους οι οκτώ 8 αυτοπροσδιορίστηκαν ως ομοφυλόφιλοι και οι οκτώ 8 ως ετεροφυλόφιλοι. Οι συνεντεύξεις αναλύθηκαν με βάση τις αρχές της λογοψυχολογίας και της ρητορικής. Η ανάλυση έδειξε ότι η φυσικότητα, η ιστορική συνέχεια και η κανονικότητα των κοινωνικών κατηγοριών αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης και επανα-νοηματοδότησης συγκροτώντας ουσιοποιητικές και αποουσιοποιητικές αναπαραστάσεις της ομοφυλοφιλίας στο λόγο και των δύο ομάδων. Επιπλέον, παρόμοιες ουσιοποιητικές αναπαραστάσεις στο λόγο τόσο των ομοφυλόφιλων, όσο και των ετεροφυλόφιλων συμμετεχόντων, όπως αυτές που αφορούν τη συνέχεια της ομοφυλοφιλίας στο χρόνο, επιτελούν διαφορετικές ρητορικές λειτουργίες, ενώ διαφορετικές αναπαραστάσεις υποστασιακών γνωρισμάτων επιτελούν κοινές διομαδικές λειτουργίες.

Λέξεις Κλειδιά:
Ουσιοποίηση, ομοφυλοφιλία, ταυτότητα, λογοψυχολογία, ρητορική