Ο σύγχρονος ρόλος του σχολικού ψυχολόγου είναι πολυδιάστατος, ακολουθεί το μοντέλο του επιστήμονα-επαγγελματία και αφορά ποικίλους τομείς παροχής συμβουλευτικών-ψυχολογικών υπηρεσιών. Οι τομείς αυτοί είναι οι ακόλουθοι:
- Ψυχολογική και ψυχοεκπαιδευτική αξιολόγηση σε όλους τους τομείς ανάπτυξης και προσαρμογής των παιδιών προσχολικής, σχολικής και εφηβικής ηλικίας με στόχο τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση μαθησιακών και ψυχοκοινωνικών δυσκολιών, δηλαδή το νοητικό, γνωστικό, ψυχοκινητικό, γλωσσικό, μαθησιακό, κινητικό και συναισθηματικό τομέα, την προσωπικότητα, τις κοινωνικές δεξιότητες, τη σχολική επίδοση, τα ενδιαφέροντα, και τις αξίες.
- Παρεμβάσεις για την πρόληψη και την προαγωγή της ψυχικής υγείας και την καλύτερη αξιοποίηση των ατομικών, οικογενειακών και σχολικών δυνατοτήτων σε επίπεδο ατόμου και επίπεδο συστήματος (σχολική μονάδα, περιφέρεια, κοινότητα). Ο σχολικός ψυχολόγος σχεδιάζει, εφαρμόζει, συντονίζει και αξιολογεί προγράμματα πρωτογενούς, δευτερογενούς και τριτογενούς πρόληψης που εφαρμόζονται στη σχολική κοινότητα.
- Διαλεκτική ψυχολογική συμβουλευτική, δηλαδή παροχή έμμεσων συμβουλευτικών υπηρεσιών σε εκπαιδευτικούς, γονείς, άλλους επαγγελματίες και φορείς που έχουν σχέση με τη μάθηση, την ψυχοκοινωνική προσαρμογή, τη διαχείριση κρίσεων και τη συνεργασία σχολείου – οικογένειας – κοινότητας.
- Σχεδιασμός, εφαρμογή και αξιολόγηση προγραμμάτων.
- Εκπαίδευση, επιμόρφωση και ευαισθητοποίηση ατόμων και ομάδων σε θέματα μάθησης, ψυχοκοινωνικής προσαρμογής, διαχείρισης κρίσεων.
- Έρευνα.
- Εποπτεία άλλων επαγγελματιών ή εκπαιδευόμενων όσον αφορά την παροχή σχολικών ψυχολογικών υπηρεσιών.
- Εκπροσώπηση-υποστήριξη εντός του εκπαιδευτικού και κοινωνικού συστήματος με επίκεντρο τις ανάγκες, τα δικαιώματα και το συμφέρον των παιδιών.
Ο σχολικός ψυχολόγος εφαρμόζει μεθόδους και τεχνικές σε ατομικό, ομαδικό και συστημικό επίπεδο. Τα μέσα που διαθέτει και οι διαδικασίες που ακολουθεί είναι τα ψυχοδιαγνωστικά τεστ σταθμισμένα ή μη (αξιολόγησης της μάθησης, κοινωνικής και συναισθηματικής επάρκειας), η παρατήρηση της συμπεριφοράς του παιδιού και του περιβάλλοντός του, και η κλινική συνέντευξη με το παιδί, την οικογένειά του, τους εκπαιδευτικούς του και τους άλλους ειδικούς που το πλαισιώνουν.