Δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές νοημοσύνης
ανάμεσα σε δεξιόχειρες και αριστερόχειρες

Είναι οι αριστερόχειρες πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες; Αυτή η ερώτηση έχει σίγουρα εγγενές ενδιαφέρον για τους αριστερόχειρες ανάμεσά μας. Είναι, όμως, επίσης πολύ σημαντική, επειδή η νοημοσύνη συνδέεται με πολλές άλλες πτυχές της ζωής μας.

[addthis tool=”addthis_inline_share_toolbox_6e77″]

Η νοημοσύνη συνδέεται με τη σχολική επίδοση, την κοινωνικοοικονομική επιτυχία, την επαγγελματική πορεία, αλλά και την υγεία και τη μακροζωία (παρόλο που τα ευρήματα δεν είναι πάντα ξεκάθαρα). Το να γνωρίζουμε αν η διαφορά νοημοσύνης ανάμεσα σε δεξιόχειρες και αριστερόχειρες είναι μύθος ή πραγματικότητα έχει επίσης καίρια σημασία για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Σκεφτείτε ότι οι πεποιθήσεις των δασκάλων για τη νοημοσύνη των μαθητων τους, μπορούν να αποτελέσουν προβλεπτικό παράγοντα για το πώς θα τα πάνε οι μαθητές τους στη ζωή τους ακόμη και 40 χρόνια αργότερα! Με άλλα λόγια, το να πιστεύουν οι δάσκαλοι ότι οι αριστερόχειρες μαθητές τους (ή οι δεξιόχειρες για άλλους) είναι πιο έξυπνοι μπορεί να προσφέρει πλεονέκτημα στους μαθητές αυτούς σε σχέση με τους υπόλοιπους, μέσω μιας διαδικασίας αυτοεκπληρούμενης προφητείας από τη μεριά των δασκάλων. Είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι, σε μια πρόσφατη έρευνα σε δείγμα φοιτητών Παιδαγωγικών Τμημάτων (δηλαδή μελλοντικών εκπαιδευτικών), διαπιστώσαμε ότι το ένα τρίτο πιστεύει ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες. Το άλλο τρίτο πιστεύει ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο και οι υπόλοιποι δήλωσαν ότι δεν γνωρίζουν.

Μύθος ή πραγματικότητα; Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε καλύτερα την ερώτηση αυτή; Όπως με κάθε επιστημονικό ερώτημα, πρέπει να δούμε την επιστημονική βιβλιογραφία. Μόνο που υπάρχει ένα ζήτημα: αν χρησιμοποιήσει κανείς συνδυασμούς λέξεων όπως «κυριοχειρία», «προτίμηση χεριού», «ευφυΐα», «IQ» σε ηλεκτρονικές μηχανές αναζήτησης βιβλιογραφίας, όπως το Pubmed και το PsychInfo, τότε έχει περισσότερα από 8.700 αποτελέσματα, δηλαδή σχεδόν 9.000 έρευνες τις οποίες πρέπει να διαβάσει! Τόσες βρήκαμε και εμείς όταν ξεκινήσαμε να απαντήσουμε σε αυτήν την ερώτηση περισσότερο από ένα χρόνο πριν. Εξετάζοντας τα άρθρα με περισσότερη λεπτομέρειες (μια διαδικασία που πήρε μήνες), διαπιστώσαμε ότι μόνο 36 δημοσιευμένες μελέτες έως σήμερα έχουν αξιολογήσει τη νοημοσύνη με τη χρήση σταθμισμένων τεστ νοημοσύνης και σε δεξιόχειρες και σε αριστερόχειρες που είναι υγιείς. Δεκαοκτώ από αυτές τις μελέτες παρείχαν περαιτέρω τους αριθμούς που χρειαζόμασταν για να εκτελέσουμε μια μετα-ανάλυση, δηλαδή να συνθέσουμε όλα τα ευρήματα με στατιστικό τρόπο.

Αυτό που έδειξε η μετα-ανάλυση είναι ότι αντίθετα με τη δημοφιλή πεποίθηση, οι διαφορές στο δείκτη νοημοσύνης ανάμεσα στους δεξιόχειρες και στους αριστερόχειρες είναι ασήμαντες. Για παράδειγμα, εάν ο μέσος δείκτης νοημοσύνης μιας ομάδας αριστερόχειρων ήταν ακριβώς 100 (με τυπική απόκλιση 15), ο μέσος δείκτης νοημοσύνης (η μέση βαθμολογία IQ δηλαδή) για μια αντίστοιχου μεγέθους ομάδα δεξιόχειρων ατόμων θα ήταν 101,05 (εάν η τυπική απόκλιση ήταν και πάλι 15). Μάλιστα, όταν η μελέτη με το μεγαλύτερο μέγεθος δείγματος αποκλείστηκε από την ανάλυση μας, τότε η διαφορά στο IQ μεταξύ των δύο ομάδων έπαψε να υφίσταται.

Με άλλα λόγια, όταν εξετάζουμε υγιή άτομα, δεν πρέπει να περιμένουμε να βρούμε διαφορές στο δείκτη νοημοσύνης ανάμεσα στους δεξιόχειρες και τους αριστερόχειρες. Η πεποίθηση ότι οι αριστερόχειρες είναι πιο έξυπνοι από τους δεξιόχειρες, είναι λοιπόν μύθος.

**Το κείμενο αυτό είναι αναδημοσίευση μέρους του άρθρου: https://a8inea.com/mythos-i-diafores-noimosynis-anamesa-se-dexiochires-aristerochires/

Πλήρη στοιχεία δημοσίευσης:
Ntolka, E., & Papadatou-Pastou, M. (2018). Right-handers have negligibly higher IQ scores than left-handers: Systematic review and meta-analyses. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 84, 376-393.
https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2017.08.007