Σεξουαλικοποιημένη χρήση ουσιών και chemsex:
Η συσχέτισή τους με τη σεξουαλική υγεία ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες
και ζουν στην Ελλάδα

Πρόσφατη έρευνα ανέδειξε την αναγκαιότητα δημιουργίας υπηρεσιών που απευθύνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα αιτήματα ατόμων με εμπλοκή με το chemsex, οι οποίες οφείλουν να είναι ενήμερες των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα που ζουν με HIV και να υιοθετούν μια επιβεβαιωτική προσέγγιση στις ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητες

Η σεξουαλικοποιημένη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών (ΣΧΟ) είναι ένα φαινόμενο γνωστό καίτοι δεν έχει λάβει τη δέουσα προσοχή αναφορικά με τις επιπτώσεις της στην υγεία και κυρίως τη σεξουαλική. Στον πληθυσμό των γκέι, μπάι και άλλων ανδρών που κάνουν σεξ με άνδρες (ΑΣΑ) αναφέρεται ως συχνότερη και μάλιστα όταν πρόκειται για αυτούς που ζουν με HIV. Κατά την τελευταία δεκαετία, μια ιδιαίτερη μορφή ΣΧΟ, γνωστή με τον όρο chemsex έχει τραβήξει διεθνώς το ενδιαφέρον. Πρόκειται για τη χρήση κατά κανόνα κρυσταλλικής μεθαμφεταμίνης, μεφεδρόνης και γάμμα-βουτυρολακτόνης/γάμμα-αμινοβουτυρικού οξέος (GBL/GHB) στο σεξ μεταξύ ΑΣΑ, σε ένα πλαίσιο που περιλαμβάνει εκτεταμένες σεξουαλικές δραστηριότητες, πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους, συνδυασμό ουσιών και εκτεταμένη χρήση εφαρμογών γνωριμιών με γεωγραφικό προσδιορισμό.

Η έρευνα αποσκοπούσε στη διερεύνηση της ΣΧΟ και του chemsex σε ΑΣΑ που ζουν στην Ελλάδα, καθώς τα δεδομένα των φαινομένων αυτών στη χώρα ήταν ελάχιστα. Η έρευνα διεξήχθη από το Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδας «Θετική Φωνή» σε συνεργασία με τις Μονάδες Ειδικών Λοιμώξεων (ΜΕΛ) του ΠΓΝ «Αττικόν» και του ΓΝ «Λαϊκό», καθώς και με το Εργαστήριο Κλινικών Ερευνών «Υποκειμενικότητα και Κοινωνικός Δεσμός» του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στην έρευνα συμμετείχαν 485 ΑΣΑ, ωφελούμενοι των Checkpoint της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, καθώς και των συνεργαζόμενων στην έρευνα ΜΕΛ.

Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό International Journal of Sexual Health

Σύμφωνα με τα ευρήματα της έρευνας, το 28% δήλωσε ότι έχει εμπειρία χρήσης μη-νόμιμων ουσιών στο σεξ. Tο 20,4% συγκεκριμένα ανέφερε χρήση των ουσιών του chemsex, κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη, μεφεδρόνη ή GBL/GHB. Εμπλοκή με chemsex αναφέρθηκε συχνότερα στο ηλικιακό φάσμα 30 έως 40 ετών και στους ΑΣΑ που ζουν στην Αθήνα. Το 42,7% των συμμετεχόντων που δήλωσαν ότι έχουν εμπειρία χρήσης ουσιών στο σεξ δήλωσαν ότι κάνουν χρήση τουλάχιστον σε μηνιαία βάση ενώ το 76,3% από αυτούς ανέφερε ότι συνδυάζει ουσίες όταν κάνει χρήση. Άλλα κεντρικά ευρήματα ήταν ότι οι συμμετέχοντες που εμπλέκονται με σεξουαλικοποιημένη χρήση ουσιών ανάφεραν σε μεγαλύτερη συχνότητα ότι ζουν με HIV και ότι έχουν διαγνωστεί με κάποια σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη (ΣΜΛ) το τελευταίο εξάμηνο. Τέλος, μολονότι οι ΑΣΑ που ζουν με τον HIV δεν διαφοροποιήθηκαν ως προς τη συχνότητα χρήσης ή τις ουσίες που προτιμούν, ανέφεραν σοβαρότερες αρνητικές επιπτώσεις της χρήσης στη ζωή τους. Σημειώνεται, ωστόσο, ότι στο σύνολο των συμμετεχόντων ένα ικανό ποσοστό ανάφερε ότι η εμπλοκή με τη χρήση ουσιών στο σεξ δεν προκαλεί προβλήματα στη ζωή τους. Αντίστοιχα ποσοστά και παρόμοια αποτελέσματα είχαν ήδη διαπιστωθεί από έρευνες σε άλλες μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, όπως το Λονδίνο, το Βερολίνο ή το Παρίσι.

H ΣΧΟ και το chemsex, με την άρση αναστολών που επιφέρουν σε συνδυασμό με πρακτικές όπως κοινή χρήση συνέργων χρήσης ουσιών, μειωμένη χρήση προφυλακτικών και πολλαπλοί σύντροφοι, αυξάνουν την πιθανότητα έκθεσης σε κάποια ΣΜΛ. Από την άλλη, αξίζει να επισημανθεί ότι τα μεγαλύτερα ποσοστά εμπλοκής με ΣΧΟ από ΑΣΑ που ζουν με HIV πιθανώς αποτελεί και μέσον διαχείρισης των προκλήσεων που επιφέρει το κοινωνικό στίγμα για τον HIV. Μολονότι από ιατρικής πλευράς τα άτομα που ζουν με HIV και βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή αγωγή μπορούν να έχουν καλή υγεία και δεν κινδυνεύουν να μεταδώσουν τον ιό σε σεξουαλικούς τους συντρόφους, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις και δυσκολίες οι οποίες αφορούν ξεκάθαρα το στίγμα που συνοδεύει τη διάγνωσή τους. Πιθανώς στο στίμα οφείλεται το γεγονός ότι οι ΑΣΑ που ζουν με τον HIV ανέφεραν σοβαρότερες επιπτώσεις της χρήσης ουσιών στη ζωή τους.

Τα ευρήματα της έρευνας υποστηρίζουν την αναγκαιότητα να υπάρξουν υπηρεσίες που να απευθύνονται στις ιδιαίτερες ανάγκες και τα αιτήματα ατόμων με εμπλοκή με το chemsex. Οι υπηρεσίες αυτές οφείλουν να είναι ενήμερες των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα που ζουν με HIV και να υιοθετούν μια επιβεβαιωτική προσέγγιση στις ΛΟΑΤΚΙ ταυτότητες. Βάσει των διεθνών παραδειγμάτων, ενδείκνυται μια κοινοτική προσέγγιση, η οποία να προσαρμόζεται στις ανάγκες της κοινότητας την οποία αφορά με τη συμμετοχή της ίδιας της κοινότητας, αποσκοπώντας στην ενδυνάμωσή της.

Άλλωστε, όταν η χρήση δεν είναι προβληματική, η εστίαση οφείλει να είναι στη σχέση του ατόμου με την ευχαρίστηση και η μείωση της βλάβης από την εμπλοκή του με τη ΣΧΟ και το chemsex. Ως μείωση βλάβης εννοούμε τις πρακτικές που μειώνουν κατά το δυνατόν τις πιθανές αρνητικές συνέπειες και τους κινδύνους εμπλοκής με συμπεριφορές όπως η χρήση ουσιών. Κατά συνέπεια, αυτή η προσέγγιση έχει ιδιαίτερη σημασία να μπει σε πρώτο πλάνο των υπηρεσιών και επαγγελματιών, συμπεριλαμβανομένων ψυχιάτρων, ψυχολόγων και λοιμωξιολόγων, που πιθανώς θα συνεργαστούν με ωφελούμενος που έχουν εμπλοκή με ΣΧΟ και με το chemsex συγκεκριμένα.

Πλήρη στοιχεία της δημοσίευσης:

Poulios, A., Apostolidou, A., Triantafyllidou, S., Protopapas, K., Tapeinos, A., Papadopetrakis, G., … & Canellopoulos, L. (2022). Sexualized Drug Use and Chemsex: Their Association with Sexual Health Among Men who have Sex with Men Living in Greece. International Journal of Sexual Health, 34(3), 450-461.