Πρόθεση διακοπής καπνίσματος: Από τι εξαρτάται;
Η έρευνα σε Έλληνες αστυνομικούς, καπνιστές, έδειξε ότι η πρόθεσή τους να διακόψουν το κάπνισμα εξαρτάται από τις πεποιθήσεις τους, τις προηγούμενες προσπάθειες διακοπής και τα χρόνια που ήταν καπνιστές
Το κάπνισμα αποτελεί διεθνώς, το σημαντικότερο ζήτημα δημόσιας υγείας, με σημαντικές επιπτώσεις στην υγεία: ευθύνεται για την πρόωρη θνησιμότητα από καρδιαγγειακά νοσήματα, καρκίνο και χρόνιες αποφρακτικές πνευμονοπάθειες, συσχετίζεται με τον επιπολασμό του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), την εξωμήτρια κύηση, το χαμηλό βάρος νεογνού, το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, ενώ επηρεάζει αρνητικά την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή και τη γυναικεία γονιμότητα. Ταυτόχρονα, το παγκόσμιο οικονομικό κόστος που σχετίζεται με το κάπνισμα είναι ανυπολόγιστο.
Η Θεωρία της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς αποτελεί την πιο δημοφιλή, την συχνότερα αναφερόμενη και την πιο επιδραστική θεωρία της Ψυχολογίας της Υγείας και έχει χρησιμοποιηθεί για να προβλέψει πληθώρα συμπεριφορών υγείας όπως η υγιεινή διατροφή, η φυσική δραστηριότητα, ο εμβολιασμός, η συμμόρφωση στην φαρμακευτική αγωγή, η κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
Σκοπός της έρευνας ήταν η διερεύνηση της επίδρασης των στοιχείων της Θεωρίας της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς στην πρόθεση για διακοπή καπνίσματος, σε Έλληνες αστυνομικούς.
Η έρευνα δημοσιεύτηκε στο Psychology: The Journal of the Hellenic Psychological Society: https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/psychology/article/view/26970/24819
Το δείγμα της έρευνας αποτέλεσαν 150 εν ενεργεία Έλληνες αστυνομικοί, καπνιστές, μέσης ηλικίας 34,07 ετών, εκ των οποίων, 122 ήταν άνδρες.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι 33,3% κάπνιζε πάνω από 20 χρόνια και ότι 42% είχε προσπαθήσει να διακόψει το κάπνισμα πάνω από δύο φορές. Σύμφωνα με τη σχετική κλίμακα Fagerström, το δείγμα βρέθηκε να είναι μέτρια έως υψηλά εξαρτημένο.
Επιπλέον, τα ευρήματα έδειξαν ότι όσο μεγαλύτερη αίσθηση αποτελεσματικότητας και ελέγχου είχαν οι αστυνομικοί, σχετικά με τη διακοπή, όσο περισσότερες προσπάθειες είχαν κάνει στο παρελθόν να διακόψουν το κάπνισμα, όσο θετικότερες στάσεις είχαν για τη διακοπή του καπνίσματος και όσο περισσότερα χρόνια κάπνιζαν, τόσο ισχυρότερη ήταν η πρόθεσή τους να διακόψουν το κάπνισμα.
Στην έρευνα χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια εδραιωμένη ψυχολογική θεωρία, συνδυαστικά με την έννοια της αυτοαποτελεσματικότητας και μεταβλητές όπως η εξάρτηση, προκειμένου να διαπιστώσει την προβλεπτική τους ισχύ αναφορικά με τη διακοπή του καπνίσματος σε εν ενεργεία αστυνομικούς.
Τα ευρήματα της έρευνας μπορούν να συμβάλλουν στον σχεδιασμό στοχευμένων αντικαπνιστικών παρεμβάσεων, βασισμένων στη θεωρία. Επιπλέον, αποτελούν την αφετηρία για σχεδιασμό και υλοποίηση διαχρονικών μελετών, προκειμένου να διερευνηθεί ο δυναμικός χαρακτήρας της μεταβολής των πεποιθήσεων των καπνιστών, ιδιαίτερα σε σχέση με την μείωση της κοινωνικής αποδοχής του καπνίσματος.
Πλήρη στοιχεία της δημοσίευσης:
Κουλιεράκης, Γ., Μπακόλα, Χ., & Ζαγοριαννάκου, Ε. (2022). Πρόθεση Διακοπής Καπνίσματος σε Έλληνες Αστυνομικούς. Ο ρόλος της Θεωρίας της Προσχεδιασμένης Συμπεριφοράς, της εξάρτησης και των προσδοκιών της αυτοαποτελεσματικότητας. Ψυχολογία: το περιοδικό της Ελληνικής Ψυχολογικής Εταιρείας, 27(3), 118-143.